قلعه رود خان قلعه هزار پله در گیلان
قلعه رود خان قلعه ای با معماری جذاب و دیدنی بر فراز ارتفاعات جنگلی شهرستان فومن استان گیلان در نزدیکی روستایی به نام رودخان واقع گردیده است. این قلعه دارای ۲۶ هکتار مساحت و طول دیوار قلعه ۱۵۰۰ متر است و ۶۵ برج دارد. فاصله مستقیم قلعه تا شهر ماکلوان ۲۵ کیلومتر، تا ماسوله ۴۵ کیلومتر و تا شفت ۲۰ کیلومتر است. اما از مسیر اصلی و آسفالته مسافت قلعه تا فومن ۲۵ کیلومتر، تا ماکلوان تقریباً ۳۵ کیلومتر و تا ماسوله ۶۰۰ کیلومتر است. قلعه رودخان در ارتفاع ۷۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد. این قلعه تاریخی در ۳۰ مرداد ۱۳۵۴ خورشیدی در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
برخی از باستان شناسان تاسیس این فلعه را به دور ساسانیان نسبت داده اند. قلعه رودخان در زمان سلجوقیان تجدیدبنا شده و از پایگاه های مبارزاتی اسماعیلیان به شمار می رفته است.بر روی کتیبه سردر ورودی قلعه که اکنون در موزهٔ گنجینهٔ رشت نگهداری میشود، درج شده که این قلعه در سال ۹۱۸ تا ۹۲۱ هجری قمری برای سلطان حسام الدین تجدید بنا شدهاست. امیر حسام الدین (مظفرالسلطان)، فرمانروای بیهپس اولین قدرت منطقهای بود که از اطاعت از صفویان سرپیچی کرد، و قلعه رود خان را بازسازی کرد تا از آنجا به مقاومت بپردازد ولی موفقیتی به دست نیاورد و به دربند گریخت و نهایتاً دستگیر و در تبریز اعدام شد.
این قلعه در کنار رودخانه ای قرار دارد از این رو به نام های دژ رودگان یا روگان یا به نام قلعه رودخان شناخته شده است. این قلعه در زمان های قدیم به نام های از قبیل «قلعه هزارپله»، «حسامی»، «سکسار»، «سگسار» و «سگسال» نیز خوانده شده است. در زبان بومی (تالشی) این قلعه، قله رخون میباشد.
قلعه رودخان از دو بخش ارگ و قورخانه تشکیل شده است. بخش ارگ محل زندگی حاکم و خانوادهاش و قورخانه خانه محل زندگی سربازان و فعالیت های نظامی بوده است. ارگ در قسمت غربی این بنا در دو طبقه واقع شده و جنس آن از آجر است. قور خانه در قسمت شرقی در دو طبقه با نورگیرها و روزنههای متعدد بر اطراف مسلط است. چشمهای نیز میان قلعه و گودترین محل آن وجود دارد.
بخش شرقی قلعه شامل دوازده ورودی، زندان، در اضطراری، حمام و آبریزگاه است. بخش غربی دوازده ورودی دارد، چشمه، حوض، آبانبار، سردخانه، حمام، آبریزگاه شاهنشین و چند واحد مسکونی که با برج و بارو محصور شدهاند، دیگر بناهای این بخش را تشکیل میدهند. ۴۰ برج دیدهبانی دور تا دور قلعه را احاطه کرده که اتاقهای هشت ضلعی آن با طاقهای گنبدی پوشانده شده است. دور تا دور دیوارها و برجها روزنههایی شیبدار دیده میشود که برای ریختن مواد مذاب و تیراندازی تعبیه شدهاند. از وجوه جالب توجه در معماری قلعه رودخان، کاربرد طاقهای جناغی و انواع مختلف آن و نیز طرحهای آجرکاری و سنگ چینی است که نشان از دقت نظر سازندگان آن دارد. در طول تاریخ قلعه، هیچگاه دشمنی به آن نفوذ نکرده و نتوانسته آن را فتح کند.
برای دیدن این قلعه شما گردشگران عزیز می توانید در طول تمام سال می توانید از نزدیک تماشاگر معماری جذاب قلعه رودخان باشید. در فصول سرد سال بسیاری از دکههای در مسیر تا قلعه حضور ندارند. ممکن است زمین لیز باشد و از سرسبزی درختها خبری نیست. اما از طرفی به خاطر ریزش برگها افق دید شما بیشتر میشود. هرچند جذابیت بهار و تابستان را ندارد. در نیمه اول سال ساعات بازدید از قلعه از ۸ صبح تا شش و حتی هفت بعد از ظهر است. زمستان ها قلعه فقط تا ساعت چهار بعد از ظهر باز است. نمونه های قلعه های کوهستانی شبیه به این قلعه را می توانید در کلیبر آذربایجان شرقی (قلعه بابک )، الموت قزوین(قلعه ی حسن صباح ) و ریجاب کرمانشاه (قلعه یزدگرد) مشاهده کنید.
- ۹۷/۰۳/۳۱